Van tay gạt – Van gạt tay

Lắp sai van tay gạt có thể khiến bạn phải tháo cả hệ thống. Là kỹ sư thiết kế hệ thống ống, bạn không được phép chọn sai van, hãy đọc kỹ bài viết này để chọn đúng van cho từng ứng dụng thi công thực tế.

1. Van tay gạt là gì

Là người đã thiết kế và lắp đặt hàng nghìn hệ thống đường ống, tôi khẳng định: Van tay gạt là một trong những thiết bị quan trọng nhất giúp kiểm soát dòng chảy trong hệ thống. Van tay gạt là loại van cơ học, vận hành bằng tay thông qua một cần gạt bằng tay, cho phép đóng/mở hoặc điều tiết dòng chất lỏng hoặc khí bên trong đường ống một cách nhanh chóng, chính xác và trực quan.

Thao tác chỉ cần gạt cần theo góc 90° là đủ để kiểm soát dòng chảy hiệu quả, không cần đến mô-tơ hay hệ thống tự động.

2. Các tên khác nhau của van tay gạt

Không phải ai cũng biết rằng van tay gạt có nhiều tên gọi khác nhau trên thị trường và nếu không hiểu rõ, bạn dễ mua nhầm loại không phù hợp với yêu cầu kỹ thuật.

2.1 Van gạt tay

Đây là cách gọi phổ biến trong dân dụng hoặc thợ kỹ thuật địa phương. Khi bạn tìm kiếm “van gạt tay”, bạn thường bắt gặp các mẫu van bi tay gạt ren đồng hoặc inox, phù hợp cho các đường ống nhỏ trong nhà ở, chung cư hoặc hệ thống HVAC.

2.2 Van khóa tay gạt

Cách gọi này nhấn mạnh vào chức năng “khóa” dòng chảy – Đóng hoàn toàn hoặc mở hoàn toàn, chứ không dùng để điều tiết. Van khóa tay gạt thường được dùng trong các hệ thống PCCC, cấp nước, khí nén hoặc xăng dầu, nơi yêu cầu khóa dòng nhanh và chắc chắn.

3. Các chủng loại van tay gạt

Trong thực tế thi công và vận hành, không ít người đã phải thay cả hệ thống chỉ vì chọn sai chủng loại van. Dưới đây là phân loại đầy đủ bạn cần nắm:

• Van bi tay gạt: Loại phổ biến nhất, có quả bi rỗng ở giữa để đóng/mở khi gạt tay. Độ kín cao, đóng mở nhanh.
• Van bướm tay gạt  Đĩa xoay nằm giữa thân van. Kết cấu nhẹ, phù hợp cho đường kính lớn.

3.1 Van gạt tay theo chất liệu

• Inox: Chịu ăn mòn cao, dùng cho hóa chất và thực phẩm.
• Đồng: Dân dụng, hệ thống lạnh, nước sinh hoạt.
• PVC/uPVC: Giá rẻ, kháng hóa chất nhẹ, xử lý nước thải.
• Gang/thép: Công nghiệp, hệ thống lớn, áp suất cao.

3.2 Van khóa tay gạt theo kiểu kết nối

• Ren (vặn): Dưới DN50.
• Mặt bích: DN50 trở lên.
• Hàn: Trong ngành nhiệt và hơi.
• Dán keo: Chỉ dùng vơi van thân nhựa

4. Đặc điểm chung của van tay gạt

Đã từng làm cố vấn kỹ thuật cho nhiều dự án lớn, tôi nhận thấy van tay gạt sở hữu những đặc điểm khiến nó gần như không thể thiếu trong bất kỳ hệ thống đường ống nào:

• Thao tác đơn giản: Gạt nhẹ nhàng, trực quan.
• Tốc độ đóng/mở nhanh chóng, phù hợp với yêu cầu phản ứng tức thì.
• Độ kín cao: Nhất là với van bi, hạn chế rò rỉ tối đa.
• Bền và dễ bảo trì: Cấu tạo đơn giản, ít hư hỏng vặt.
• Giá thành hợp lý, hiệu quả đầu tư cao.
• Không phụ thuộc vào nguồn điện hay khí nén, rất hữu ích trong điều kiện hạn chế.

5. Kích cỡ phổ biến của van gạt tay

Việc lựa chọn sai kích cỡ van tay gạt sẽ dẫn đến tổn thất lưu lượng, áp suất và nguy cơ cháy nổ.

Dưới đây là các kích thước tiêu chuẩn bạn nên nắm rõ:

6. Van khóa tay gạt sản xuất nước nổi tiếng

Lựa chọn thương hiệu van khóa tay gạt đáng tin cậy là một phần sống còn trong bất kỳ dự án thi công nào. Đây là những cái tên tôi luôn khuyến nghị cho đối tác và khách hàng nên lựa chọn bởi được sản xuất tại Việt Nam

• Van Minh Hòa: Chuyên van đồng, đạt tiêu chuẩn chất lượng cao.
• Van Shinyi: Cung cấp cả van nhựa và kim loại, phù hợp cho xử lý nước.

Các thương hiệu Việt hiện nay đã tiệm cận chất lượng quốc tế, đáp ứng tốt nhu cầu kỹ thuật và tiết kiệm chi phí bảo trì lâu dài.