Van 1 chiều phi 90 không chỉ có một loại duy nhất. Bài viết này tổng hợp 10+ kiến thức quan trọng về van 1 chiều phi 90, giúp người dùng hiểu rõ từng loại van lá lật, lò xo, bi, đĩa lật và tránh những nhầm lẫn rất thường gặp khi chọn mua hoặc lắp đặt.
1. Van 1 chiều phi 90 là gì
Van 1 chiều phi 90 là cách gọi thông dụng để chỉ van một chiều lắp cho đường ống có kích thước phi 90, cho phép lưu chất đi theo một chiều duy nhất và tự động đóng lại khi dòng chảy dừng hoặc đảo chiều. Trong thực tế, van 1 chiều phi 90 thường được gọi xen kẽ với van 1 chiều D90. Tuy nhiên, đây là cách gọi mang tính thói quen thi công, chỉ thực sự chính xác khi nói đến hệ ống nhựa

Để hiểu rõ đúng van 1 chiều D90 người dùng cần tách rõ hệ nhựa và hệ thép ngay từ đầu
2. Van 1 chiều trong hệ nhựa và hệ thép
Cùng một cách gọi van 1 chiều phi 90 nhưng lại có thể dẫn đến hai cách hiểu hoàn toàn khác nhau, tùy thuộc van được sử dụng trong hệ ống nhựa hay hệ ống thép. Đây cũng là nguyên nhân phổ biến khiến nhiều người mua nhầm van, không lắp được hoặc phải phát sinh thêm chi phí chuyển đổi.
Vì vậy, trước khi đi sâu vào từng chủng loại van 1 chiều D90, việc phân biệt rõ phi 90 trong hệ nhựa và phi 90 trong hệ thép là bước bắt buộc để chọn đúng kích thước và kiểu kết nối phù hợp
2.1 Van 1 chiều phi 90 trong hệ ống nhựa
Trong hệ ống nhựa như PVC, uPVC hoặc HDPE, phi 90 được hiểu là đường kính ngoài của ống, và đây là một kích thước tiêu chuẩn, được sử dụng rất rộng rãi trong thực tế. Khi người dùng hỏi mua van 1 chiều phi 90, họ đang nói đến van 1 chiều dùng cho ống nhựa phi 90, chứ không phải van theo chuẩn DN của hệ thép

Nói cách khác, van 1 chiều phi 90 được thiết kế để lắp trực tiếp với ống nhựa có đường kính ngoài 90 mm, thông qua các kiểu kết nối như dán keo, gioăng cao su hoặc mặt bích nhựa, tùy từng hệ thống cụ thể
2.2 Van 1 chiều phi 90 trong hệ ống thép
Khác hoàn toàn với hệ nhựa, hệ ống thép và gang sử dụng kích thước:
- DN (đường kính danh nghĩa) thay vì phi ngoài
- Thực tế không có DN90 trong dải tiêu chuẩn thông dụng

Cách gọi van 1 chiều “phi 90” trong hệ ống thép xuất phát từ đường kính ngoài của ống thép DN80 vốn có kích thước xấp xỉ khoảng 88.9 nên được làm tròn thành 90, quy đổi sang hệ inch là 3”. Khi đo thực tế ngoài công trình, nhiều người quen miệng gọi chung là phi 90, dù về mặt kỹ thuật đây không phải là một kích thước chuẩn
Vì vậy khi nói đến van 1 chiều phi 90 trong hệ thép, người dùng đang ám chỉ van 1 chiều DN80. Để hiểu sự quy đổi này người dùng nên tham khảo bài viết DN80 là phi bao nhiêu
3. Chủng loại van 1 chiều D90 phổ biến
Tùy theo nguyên lý đóng mở, van 1 chiều phi 90 được chia thành nhiều chủng loại khác nhau. Dưới đây là 4 dạng phổ biến nhất.
3.1 Van 1 chiều lá lật phi 90
Có thể hình dung van 1 chiều lá lật giống như một cánh cửa gỗ bản lề trong nhà. Khi có người đẩy từ đúng phía, cửa mở ra; khi không còn lực đẩy, cửa tự khép lại nhờ trọng lượng của chính nó. Bên trong van 1 chiều lá lật là một lá van gắn bản lể. Nguyên lý hoạt động như:
- Khi có dòng chảy đi đúng chiều, áp lực nước đẩy lá van mở ra
- Khi dòng chảy dừng hoặc chảy ngược, lá van tự lật về vị trí đóng nhờ trọng lực

Điểm đặc trưng của dạng này là đóng mở chậm, nhẹ, không có lực ép cưỡng bức, mọi chuyển động đều phụ thuộc vào dòng chảy
3.2 Van 1 chiều phi 90 kiểu lò xo
Có thể hình dung van 1 chiều D90 kiểu lò xo giống như một cây bút bi. Khi bạn nhấn mạnh, lò xo bị nén lại và đầu bút bật ra; khi buông tay, lò xo lập tức đẩy ngược lại và đầu bút thụt vào. Mọi chuyển động đều diễn ra rất nhanh và dứt khoát nhờ lực đàn hồi của lò xo

Với van 1 chiều D90 kiểu lò xo, bên trong van có một lò xo đặt phía sau đĩa van để tạo lực đóng chủ động
- Khi có dòng chảy đi đúng chiều, áp lực nước phải thắng được lực lò xo thì đĩa van mới mở ra cho lưu chất đi qua
- Ngay khi áp lực giảm hoặc dòng chảy ngừng lại, lò xo lập tức đẩy đĩa van đóng kín
- Chính nhờ cơ chế này, so với van 1 chiều lá lật, van 1 chiều phi 90 kiểu lò xo đóng nhanh và dứt khoát hơn, không phụ thuộc vào trọng lực mà luôn có lực ép chủ động từ bên trong
3.3 Van 1 chiều D90 cửa lật
Van một chiều cửa lật và van cửa chiều lá lật có nguyên lý hoạt động khá tương tự nhau, tức là cánh van mở ra – đống lại quanh trục bản lề nhở áp lực dòng chảy và trọng lực

Điểm khác biệt là cánh đĩa lật có thiết kế gọn và mỏng hơn, ôm sát thân van, nên khi mở ít chiếm không gian hơn so với dạng lá lật truyền thống. Khi dòng chảy đi đúng chiều, áp lực nước đẩy cánh đĩa lật mở ra; khi dòng chảy dừng hoặc đảo chiều, cánh van tự lật xuống để đóng kín, không sử dụng lò xo hay cơ cấu ép chủ động.
3.4 Van bi 1 chiều phi 90
Van bi 1 chiều D90 có nguyên lý rất dễ hình dung, giống như một quả bóng đặt trong ống nghiêng. Khi có lực đẩy, quả bóng lăn sang một bên; khi lực dừng lại, quả bóng tự lăn ngược về và chặn kín ống

Bên trong van là một viên bi tự do, không gắn trục hay bản lề. Khi có dòng chảy, áp lực nước đẩy viên bi rời khỏi ghế van, cho phép lưu chất đi qua. Khi dòng chảy dừng hoặc đảo chiều, viên bi tự rơi hoặc trượt về vị trí đóng, chặn dòng chảy ngược. Điểm đặc trưng của van bi 1 chiều D90 là chuyển động hoàn toàn tự do, không dùng lò xo, không dùng bản lề, mọi đóng mở đều dựa vào trọng lực và áp lực dòng chảy
4. Phân loại van 1 chiều D90 theo kiểu kết nối
Không phải van 1 chiều D90 nào cũng có thể làm nối ren hay mặt bích. Kiểu kết nối phụ thuộc trực tiếp vào cấu tạo của từng loại van, chứ không phải chỉ dựa vào kích thước. Dưới đây là các kiểu kết nối phổ biến gồm:
4.1 Van 1 chiều phi 90 nối mặt bích
Kiểu nối mặt bích là dạng kết nối phổ biến và an toàn nhất đối với kích thước phi 90. Các chủng loại van 1 chiều D90 thường dùng mặt bích gồm:
- Van 1 chiều lá lật phi 90
- Van 1 chiều phi 90 kiểu lò xo
- Van bi 1 chiều phi 90
- Van 1 chiều D90 cửa lật

4.2 Van 1 chiều D90 nối ren
Kiểu kết nối ren không phổ biến ở kích thước phi 90 di:
- Ren lớn khó gia công
- Độ kín và độ bền cơ học không cao bằng mặt bích

Kiểu kết nối ren của van 1 chiều phi 90 thường thấy ở:
- Van 1 chiều phi 90 kiểu lò xo
- Van 1 chiều lá lật D90 thường là dòng van đồng
4.3 Van 1 chiều phi 90 dạng dán keo
Van 1 chiều phi 90 dạng dán keo là loại van được thiết kế chuyên dùng cho hệ ống nhựa, trong đó việc liên kết giữa van và ống được thực hiện bằng keo dán PVC/uPVC, thay vì ren hay mặt bích. Với dạng dán keo, các chủng loại van 1 chiều phi 90 thường gặp gồm:
- Van bi 1 chiều phi 90
- Van 1 chiều D90 lò xo
- Van 1 chiều lá lật phi 90

5. Vật liệu van 1 chiều phi 90
Không phải vật liệu nào cũng sản xuất được đầy đủ các chủng loại van 1 chiều phi 90. Do khác nhau về độ cứng, khả năng chịu lực và cách bố trí cơ cấu bên trong, mỗi vật liệu chỉ phù hợp với một số kiểu van nhất định. Vì vậy, việc nắm rõ vật liệu này đi kèm với kiểu van nào sẽ giúp tránh nhầm lẫn ngay từ khâu chọn mua
- Van 1 chiều phi 90 làm từ inox:
- Van 1 chiều kiểu lò xo
- Van 1 chiều cửa lật
- Van bi 1 chiều
- Van 1 chiều D90 bằng đồng:
- Van 1 chiều lá lật
- Van 1 chiều kiểu lò xo
- Van 1 chiều phi 90 sản xuất từ nhựa PVC hoặc uPVC:
- Van bi 1 chiều
- Van 1 chiều D90 lá lật
- Van 1 chiều lá lật phi 90 lò xo

Với kích thước 3” (phi 90), đây là cỡ lớn đối với vật liệu đồng, nên không nhiều nhà sản xuất triển khai. Tuy nhiên, đại lý chúng tôi hiện có sẵn các dòng van 1 chiều lá lật đồng MI, MBV, Miha hoặc van 1 chiều lò xo Miha phù hợp cho những hệ thống yêu cầu vật liệu đồng ở kích thước lớn
Chúng tôi - tác giả MHV của VanMinhHoa.com, là nhóm tác giả thực hiện các bài viết chia sẻ. Dựa trên kiến thức thực tế có được từ nhà máy, kiến thức liên quan đến ngành valve (van) các tiêu chuẩn về ống và valve, kiến thức vật liệu chế tạo van,... Tác giả chia sẻ kiến thức chuyên môn chuyên sâu tới người dùng và độc giả









































