Van cổng DN80 là thiết bị quen thuộc trong các hệ thống đường ống trung bình và lớn. Hiểu đúng đặc điểm làm việc của van cổng DN80 và nhận biết sớm các dấu hiệu cần bảo trì hoặc thay thế sẽ giúp hệ thống vận hành an toàn, ổn định và tránh những sự cố không đáng có
1. Van cổng DN80 là gì
Van cổng DN80 là một loại van cổng có kích thước danh nghĩa DN80, tương đương 3 inch theo hệ đo inch. Đây là kích thước trung gian, được sử dụng phổ biến trong các hệ thống đường ống có lưu lượng trinh bình dến lớn. Cụ thể là:
- DN80: Kích thước danh nghĩa theo tiêu chuẩn mét
- 3 inch: Kích thước danh nghĩa tương đương theo tiêu chuẩn inch
- Quy đổi sang: Đường kính ngoài ống thép thường vào khoảng phi 89 ~ 90 mm

2. Nguyên lý hoạt động van cổng DN80 là gì
Van cổng DN80 hoạt động dựa trên nguyên lý đóng – mở bằng chuyển động tịnh tiến thẳng đứng của đĩa van so với hướng dòng chảy. Khi người vận hành xoay tay quay, lực xoay bên ngoài sẽ được chuyển thành chuyển động nâng – hạ của trục van bên trong, kéo theo đĩa van di chuyển lên hoặc xuống như một “cánh cổng”
- Khi mở hoàn toàn: Đĩa van được nâng lên hoàn toàn khỏi tiết diện ống, dòng lưu chất đi qua theo đường thẳng, gần như không bị cản trở
- Khi đóng hoàn toàn: Đĩa van hạ xuống và ép chặt vào vòng đệm (seat), tạo bề mặt kín để ngăn dòng chảy

3. Hiểu đúng van cổng DN80 không dùng để điều tiết
Một trong những hiểu nhầm phổ biến nhất là dùng van cổng DN80 để điều tiết lưu lượng giống như van cầu hay van bướm. Trên thực tế, đây là cách sử dụng sai nguyên lý. Vì khi van cổng 80 mở không hết dẫn tới:
- Đĩa van nằm lơ lửng trong dòng chảy
- Dòng lưu chất va đập mạnh vào mép đĩa
- Dễ gây rung, mòn đĩa, mòn seat
- Tạo tiếng ồn và làm giảm tuổi thọ van

Vì vậy, trong kỹ thuật van cổng 80 được xếp vào nhóm van ON/OFF
- ON → Mở hoàn toàn
- OFF → Đóng hoàn toàn
Nếu hệ thống cần điều chỉnh lưu lượng, van cầu hoặc van điều khiển là lựa chọn đúng hơn, còn van cổng chỉ nên đóng vai trò van khóa tuyến
4. Phân biệt van cổng DN80 và van cầu hơi đồng
Trong thực tế lắp đặt, van cổng đồng và van cầu đồng thường bị nhầm lẫn vì cùng vật liệu đồng và cùng dùng tay quay. Tuy nhiên, chỉ cần quan sát đúng một vài chi tiết trên thân van, người dùng có thể phân biệt rất rõ hai loại này
4.1 Khác nhau rõ nhất ở hình dáng thân van
Người dùng không cần tháo van hay hiểu sâu cấu tạo bên trong, chỉ cần quan sát hình dáng thân van là đã có thể phân biệt được van cổng đồng và van cầu đồng
- Van cổng DN80 đồng:
- Thân van thẳng, hai đầu vào – ra nằm trên cùng một trục
- Dáng van gọn, cao theo phương đứng
- Khi nhìn ngang, cảm giác dòng chảy đi xuyên thẳng qua thân van
- Van cầu hơi đồng DN80 đồng
- Thân van phình to ở giữa
- Hai đầu nối không thẳng hàng
- Dòng chảy bên trong bị bẻ cong

Tại đại lý chúng tôi, van cửa đồng Minh Hòa thường được nhận diện bằng tay vặn màu xanh, trong khi tay vặn màu đỏ là đặc trưng của van cầu hơi đồng Miha
4.2 Nguyên lý làm việc bên trong khác nhau
Không chỉ khác nhau về hình dáng bên ngoài, van cổng 80 đồng và van cầu hơi DN80 đồng còn có sự khác biệt rất lớn ở nguyên lý làm việc bên trong
- Van cổng DN80 đồng:
- Đĩa van nâng lên – hạ xuống theo phương thẳng đứng
- Khi mở hoàn toàn, đĩa van rút khỏi dòng chảy
- Dòng lưu chất đi qua gần như không bị cản
- Van cầu hơi DN80 đồng:
- Đĩa van ép xuống seat để điều tiết
- Đĩa van luôn nằm trong dòng chảy
- Cho phép kiểm soát lưu lượng chính xác

5. Lịch trình bảo trì định kỳ van cổng DN80 là gì
Van cổng đồng DN80 thường làm việc trong thời gian dài và ít được thao tác đóng mở thường xuyên. Nếu không có lịch bảo trì định kỳ, van rất dễ bị kẹt ty, đóng không kín hoặc rò rỉ khi cần sử dụng. Vì vậy, việc kiểm tra và bảo dưỡng theo định kỳ là cần thiết để đảm bảo van luôn hoạt động ổn định. Dưới đây là các công việc bảo trì người dùng nên thực hiện:
- Kiểm tra bên ngoài van (hàng tháng): Quan sát thân van, nắp van và vị trí cổ ty để phát hiện sớm dấu hiệu rò rỉ, nứt hoặc oxy hóa bất thường
- Vận hành đóng – mở toàn hành trình (3 ~ 6 tháng/lần): Thực hiện đóng hoàn toàn rồi mở hoàn toàn van để tránh tình trạng đĩa van và ty van bị kẹt do lâu ngày không sử dụng
- Bôi trơn ty van và kiểm tra tay vặn (6 ~ 12 tháng/lần): Bôi mỡ phù hợp cho ty van giúp thao tác nhẹ tay hơn và hạn chế mài mòn trong quá trình sử dụng
- Kiểm tra độ kín khi van đóng hoàn toàn (định kỳ hàng năm): Đảm bảo van không bị rò rỉ khi đóng hết hành trình, đặc biệt tại các vị trí van khóa tổng hoặc đầu tuyến
- Đánh giá tình trạng van để sửa chữa hoặc thay thế: Nếu van đóng không kín, ty van mòn nặng hoặc thân van bị nứt, nên cân nhắc thay mới thay vì tiếp tục sử dụng

Bảo trì định kỳ giúp van cổng đồng DN80 vận hành trơn tru, đóng kín khi cần và hạn chế tối đa sự cố phát sinh trong quá trình sử dụng
6. Khi nào cần thay thế van cổng DN80
Van cổng DN80 có tuổi thọ cao nếu được sử dụng và bảo trì đúng cách. Tuy nhiên, sau một thời gian vận hành, sẽ có những dấu hiệu cho thấy việc tiếp tục sửa chữa không còn hiệu quả, lúc này thay thế van mới là giải pháp an toàn và kinh tế hơn
- Không thể khắc phục được rò rỉ bằng bảo trì thông thường
- Đĩa van hoặc đế van bị mòn, xước nặng không thể sửa chữa
- Thân van có vết nứt hoặc dấu hiệu ăn mòn nghiêm trọng
- Trục van bị cong hoặc hư hỏng
- Chi phí sửa chữa vượt quá 50 ~ 60% giá van mới

Chúng tôi - tác giả MHV của VanMinhHoa.com, là nhóm tác giả thực hiện các bài viết chia sẻ. Dựa trên kiến thức thực tế có được từ nhà máy, kiến thức liên quan đến ngành valve (van) các tiêu chuẩn về ống và valve, kiến thức vật liệu chế tạo van,... Tác giả chia sẻ kiến thức chuyên môn chuyên sâu tới người dùng và độc giả









































